Tom McGrath – Đạo diễn tài năng đứng sau Madagascar và The Boss Baby

Tom McGrath (sinh năm 1964) là một đạo diễn, biên kịch và diễn viên lồng tiếng người Mỹ nổi tiếng trong lĩnh vực phim hoạt hình. Ông sinh ra và lớn lên tại Lynnwood, Washington, Hoa Kỳ, và sớm bộc lộ niềm đam mê với hoạt hình từ nhỏ. McGrath theo học thiết kế công nghiệp tại Đại học Washington trước khi chuyển sang chương trình hoạt hình nhân vật tại Học viện Nghệ thuật California (CalArts) – nơi đào tạo nên nhiều tài năng cho ngành công nghiệp hoạt hình. Nền tảng học vấn về mỹ thuật và hoạt hình đã tạo tiền đề vững chắc cho sự nghiệp của ông trong lĩnh vực điện ảnh.

Khởi đầu sự nghiệp hoạt hình đầy hứa hẹn

Sau khi tốt nghiệp, Tom McGrath tham gia vào nhiều dự án hoạt hình truyền hình và điện ảnh trong vai trò nghệ sĩ hoạt hình và đạo diễn phân cảnh. Ông từng làm họa sĩ hoạt hình cho các phim như Cool World (1992) và Space Jam (1996) – những bộ phim kết hợp giữa hoạt hình và người đóng đình đám thời bấy giờ. Đặc biệt, McGrath còn tham gia đạo diễn các tập phim trong loạt hoạt hình truyền hình nổi tiếng The Ren & Stimpy Show (Nickelodeon) giai đoạn đầu thập niên 1990. Bên cạnh đó, ông cũng làm họa sĩ phân cảnh và thiết kế bối cảnh cho phim live-action How the Grinch Stole Christmas (2000) của đạo diễn Ron Howard. Chính những trải nghiệm đa dạng ở cả mảng hoạt hình 2D, 3D lẫn phim người đóng đã giúp McGrath tích lũy kỹ năng kể chuyện hình ảnh phong phú, mở đường cho những thành công lớn sau này trong vai trò đạo diễn.

Thành công với loạt phim Madagascar tại DreamWorks

McGrath gia nhập hãng DreamWorks Animation vào cuối những năm 1990 và nhanh chóng trở thành một nhân tố sáng tạo quan trọng tại đây. Cơ hội đột phá đến khi ông được giao đồng đạo diễn và đồng biên kịch bộ phim hoạt hình Madagascar (2005) cùng đồng nghiệp Eric Darnell. Bộ phim kể về bốn con thú sở thú New York lưu lạc tới hoang dã châu Phi với sự tham gia lồng tiếng của các ngôi sao Ben Stiller, Chris Rock, Jada Pinkett Smith… đã trở thành một thành công vang dội trên toàn cầu. Đặc biệt, chính McGrath đã lồng tiếng cho nhân vật Skipper – chú chim cánh cụt thủ lĩnh biệt đội chim cánh cụt vốn chỉ là tuyến phụ nhưng lại được khán giả vô cùng yêu thích. Vai diễn lồng tiếng hài hước và đầy cá tính của ông góp phần làm nên sức hút bất ngờ cho các chú chim cánh cụt, đến mức hãng DreamWorks quyết định đưa nhóm nhân vật này xuất hiện nhiều hơn trong các phần sau.

Madagascar thành công rực rỡ đã khai sinh một loạt thương hiệu ăn khách. Tom McGrath tiếp tục đồng đạo diễn Madagascar: Escape 2 Africa (2008) và Madagascar 3: Europe’s Most Wanted (2012) – hai phần tiếp theo cũng đạt doanh thu cao và giữ vững sức hút của loạt phim. Cả ba phần Madagascar đều có sự góp mặt của McGrath trong vai trò đạo diễn và ông vẫn đảm nhiệm giọng lồng tiếng Skipper đầy dí dỏm trong mỗi phần. Song song đó, DreamWorks còn phát triển loạt phim truyền hình The Penguins of Madagascar (Nickelodeon, từ 2008) và phim ngắn đặc biệt Merry Madagascar (NBC, 2009) – trong đó McGrath tham gia sáng tạo nội dung và tiếp tục lồng tiếng cho Skipper. Năm 2014, nhóm chim cánh cụt được hẳn một phim điện ảnh riêng (Penguins of Madagascar) và McGrath một lần nữa góp giọng cho nhân vật Skipper của mình.

Một câu chuyện hậu trường thú vị là việc Tom McGrath trở thành diễn viên lồng tiếng bất đắc dĩ cho vai Skipper. Ban đầu, ông chỉ thu âm tạm giọng của Skipper (scratch track) để chờ mời diễn viên kỳ cựu Robert Stack lồng tiếng chính thức. Tuy nhiên, Robert Stack đột ngột qua đời trước khi kịp tham gia, và Jeffrey Katzenberg – CEO của DreamWorks Animation khi đó – đã quyết định giữ luôn giọng thu âm thử của McGrath cho nhân vật Skipper. Từ chỗ chỉ là phương án tình thế, chất giọng “chỉ huy” hài hước của McGrath lại hoàn toàn chinh phục khán giả, giúp ông bước lên màn ảnh với một vai trò mới bên cạnh công việc đạo diễn.

Nhờ thành công vang dội của Madagascar, tên tuổi Tom McGrath gắn liền với DreamWorks như một trong những đạo diễn trụ cột của hãng. Bộ ba Madagascar đã thu về hàng trăm triệu đô-la mỗi phần trên toàn thế giới (riêng phần 3 đạt gần 500 triệu USD doanh thu phòng vé toàn cầu), đưa loạt phim này trở thành một trong những thương hiệu hoạt hình nổi tiếng nhất của thập niên 2000. Sự hợp tác ăn ý giữa McGrath và các đồng đạo diễn (Eric Darnell, Conrad Vernon) cùng dàn diễn viên ngôi sao đã tạo nên công thức thành công cho Madagascar. Đồng thời, việc Ben Stiller – người lồng tiếng sư tử Alex – cũng tham gia sản xuất bộ phim Megamind sau đó cho thấy mối quan hệ hợp tác bền chặt giữa McGrath và các cộng sự tại Hollywood.

Những bộ phim hoạt hình nổi bật khác của Tom McGrath

Sau khi khẳng định tên tuổi với Madagascar, Tom McGrath tiếp tục thử sức với các dự án hoạt hình mới đa dạng hơn. Dưới đây là những bộ phim tiêu biểu trong sự nghiệp đạo diễn và lồng tiếng của ông ngoài loạt Madagascar:

• Megamind (2010): McGrath lần đầu làm đạo diễn độc lập (solo) với phim hoạt hình hài về đề tài siêu anh hùng – phản diện. Megamind có sự góp giọng của Will Ferrell, Tina Fey, Brad Pitt và do Ben Stiller tham gia sản xuất. Bộ phim thể hiện sự linh hoạt của McGrath khi chuyển từ động vật vui nhộn sang thế giới siêu anh hùng châm biếm. Megamind đạt thành công vừa phải và được khen ngợi về ý tưởng độc đáo, giúp McGrath mở rộng phạm vi đề tài sáng tạo của mình.

• The Boss Baby (2017): Đây là bộ phim hoạt hình nổi bật tiếp theo do McGrath đạo diễn, kể về một em bé sơ sinh mặc vest và hành xử như “sếp” trong gia đình. The Boss Baby gây chú ý với giọng lồng tiếng chính của Alec Baldwin và cốt truyện hài hước về cạnh tranh tình cảm giữa các anh em. Bộ phim đạt doanh thu hơn nửa tỷ đô-la trên toàn cầu, trở thành một thành công lớn cho DreamWorks. Đặc biệt, The Boss Baby đã mang về cho Tom McGrath một đề cử Oscar cho Phim Hoạt hình xuất sắc nhất tại lễ trao giải lần thứ 90 (2018), đồng thời nhận đề cử Quả Cầu Vàng ở hạng mục tương tự. Thành công này đánh dấu cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của McGrath, khẳng định tài năng đạo diễn qua nhiều thể loại câu chuyện khác nhau. Năm 2021, ông tiếp tục trở lại ghế đạo diễn với phần tiếp theo The Boss Baby: Family Business, tiếp tục khai thác câu chuyện hài hước về gia đình Templeton.

• Các dự án khác (lồng tiếng và sản xuất): Ngoài các phim trên, Tom McGrath còn tham gia lồng tiếng hoặc sản xuất cho một số phim hoạt hình đình đám khác của DreamWorks. Ông từng lồng tiếng vai phụ trong Shrek the Third (2007), Monsters vs. Aliens (2009), Puss in Boots (2011) và Mr. Peabody & Sherman (2014). Những vai khách mời này cho thấy McGrath không chỉ đứng sau máy quay mà còn góp giọng tạo thêm màu sắc cho các tác phẩm. Ông cũng từng được mời phát triển một dự án phim live-action (RentaGhost) hợp tác với diễn viên Ben Stiller, tuy nhiên dự án này chưa thành hiện thực.

Phong cách đạo diễn và dấu ấn sáng tạo riêng

Tom McGrath được đánh giá là một đạo diễn có phong cách kể chuyện sinh động, hài hước và rất nhạy bén với thị hiếu gia đình. Các bộ phim của ông thường có tiết tấu nhanh, tràn ngập yếu tố gây cười nhưng đồng thời ẩn chứa thông điệp ý nghĩa về tình bạn, gia đình. McGrath chịu ảnh hưởng lớn từ hoạt hình truyền thống 2D thời hoàng kim: ông từng chia sẻ rằng mình “yêu thích hoạt hình vẽ tay và luôn cố gắng mang những gì tinh túy nhất của hoạt hình truyền thống vào phim 3D hiện đại”. Thật vậy, trong The Boss Baby, McGrath và đội ngũ đã cố ý thiết kế nhân vật và bối cảnh theo hướng đơn giản, giàu tính đồ họa hơn thay vì chạy theo kiểu dáng hoạt hình 3D quá chi tiết hiện thực. Ông lấy cảm hứng từ các huyền thoại như Tex Avery, Chuck Jones và các bộ phim Disney kinh điển, tạo nên nét hoài cổ vui nhộn trong tác phẩm của mình. Chính sự kết hợp giữa kỹ thuật hiện đại với tinh thần cổ điển đó đã giúp phim của McGrath có dấu ấn riêng, dễ dàng chinh phục cả trẻ em lẫn người lớn.

Về khía cạnh hợp tác, McGrath nổi tiếng là biết khai thác tối đa tài năng của các diễn viên lồng tiếng ngôi sao. Ông đã làm việc nhiều lần với những tên tuổi như Ben Stiller, Chris Rock, David Schwimmer (trong Madagascar) hay Alec Baldwin (trong The Boss Baby), tạo nên những màn trình diễn lồng tiếng dí dỏm, ăn ý. McGrath cũng duy trì mối quan hệ đối tác lâu dài với các đồng nghiệp tại DreamWorks. Sự gắn bó của ông với đồng đạo diễn Eric Darnell qua ba phần Madagascar là ví dụ tiêu biểu cho tinh thần đồng đội trong sáng tạo. Ngoài ra, chính nhờ môi trường DreamWorks khuyến khích sáng tạo mà McGrath có cơ hội thử sức ở nhiều vai trò, từ biên kịch, đạo diễn đến diễn viên lồng tiếng, giúp ông hiểu rõ từng khía cạnh của quy trình làm phim hoạt hình.

Một điểm độc đáo nữa là cách McGrath đưa trải nghiệm cá nhân vào tác phẩm. The Boss Baby thực chất được ông lấy cảm hứng từ chính tuổi thơ của mình: McGrath là con út trong gia đình và thừa nhận từng “hành hạ” anh trai khi còn nhỏ, để rồi sau này làm bộ phim như một “bức thư xin lỗi và tri ân gửi đến anh trai” của mình. Nhờ vậy, dù The Boss Baby mang màu sắc hài hước giả tưởng, phim vẫn có cảm xúc chân thật về tình anh em – một yếu tố chạm đến trái tim khán giả ở mọi lứa tuổi.

Giải thưởng và di sản sự nghiệp

Với những đóng góp nổi bật, Tom McGrath đã giành được nhiều đề cử giải thưởng danh giá. Ông từng được đề cử Oscar cho Phim Hoạt hình xuất sắc (The Boss Baby, 2017) và đề cử Quả Cầu Vàng cho cùng bộ phim. Bên cạnh đó, các tác phẩm do McGrath đồng đạo diễn như Madagascar và Madagascar 2 cũng nhận được nhiều đề cử tại giải Annie Awards – giải thưởng uy tín của ngành hoạt hình. Riêng vai trò diễn viên lồng tiếng Skipper của ông trong loạt Madagascar đã trở thành một biểu tượng văn hóa đại chúng nhỏ, khi nhân vật này được yêu mến và xuất hiện trong hàng loạt phần tiếp theo, phim ngoại truyện và chương trình truyền hình.

Trải qua hơn ba thập kỷ hoạt động, Tom McGrath đã xây dựng cho mình một sự nghiệp vững chắc và đa dạng trong lĩnh vực hoạt hình. Từ những ngày đầu học tập tại CalArts cho đến khi trở thành “đạo diễn triệu đô” của DreamWorks, ông luôn giữ vững niềm đam mê kể chuyện bằng hình ảnh. Sự am hiểu sâu sắc về hoạt hình, óc hài hước duyên dáng và khả năng biến ý tưởng độc đáo thành tác phẩm đại chúng đã giúp McGrath ghi dấu ấn riêng giữa Hollywood. Trong vai trò đạo diễn, biên kịch hay diễn viên lồng tiếng, Tom McGrath vẫn không ngừng sáng tạo, cống hiến những bộ phim giải trí chất lượng cho khán giả toàn cầu, xứng đáng là một trong những tên tuổi hàng đầu của làng phim hoạt hình đương đại.