Manchester by the Sea (2016)

Manchester by the Sea – Thị Trấn Bên Bờ Biển: Không Phải Sự Cứu Rỗi, Mà Là Tiếng Thở Dài Trong Gió Lạnh

Họ gọi nó là kiệt tác. Tôi gọi nó là một vết cắt sâu. Không phải thứ gì đó bạn “thưởng thức” nhẹ nhàng một tối cuối tuần, mà là một cú đấm thẳng vào ngực, khiến bạn phải vật vã với từng hơi thở, với từng ký ức đau đớn chính mình đang cố chôn vùi. Manchester by the Sea (2016) không phải là một bộ phim. Nó là một trải nghiệm. Một trải nghiệm về nỗi đau không tên, sự hối hận không lối thoát, và sự cứng rắn đến tàn nhẫn đôi khi cần thiết chỉ để… tồn tại.

Hãy quên đi những bản tóm tắt trơn tru. Đây là câu chuyện của Lee Chandler (Casey Affleck – và tôi phải nói ngay, diễn xuất này ám ảnh tôi suốt nhiều năm). Một người đàn ông sống như cái bóng ở Boston, làm công việc dọn dẹp với đôi mắt cúi sâu, chìm trong sự tê liệt vô hình. Tin anh trai Joe chết không phải là cú sốc – nó là tấm vé buộc anh phải trở về Manchester-by-the-Sea, cái thị trấn ven biển lạnh giá, nơi chôn giấu bi kịch đã nghiền nát anh thành mảnh vỡ. Và rồi, cú đánh thứ hai: anh được giao nhiệm vụ làm người giám hộ cho Patrick (Lucas Hedges, xuất sắc trong vai một thiếu niên giấu nỗi đau sau vỏ bọc hài hước, chai lì), cậu cháu trai mới 16 tuổi.

• Đây không phải là câu chuyện về sự cứu rỗi nhờ tình thương. Lee không muốn ở lại Manchester. Mỗi góc phố, mỗi khuôn mặt quen thuộc đều là lời nhắc nhở về thảm kịch khủng khiếp trong quá khứ – thứ mà bộ phim tiết lộ một cách tàn nhẫn, không khoan nhượng, như cách sự thật vẫn luôn ập đến với chúng ta. Anh không phải là người hùng. Anh là người gục ngã, và đang cố gắng đứng dậy trong tư thế co ro nhất có thể.

• Patrick không phải là liều thuốc chữa lành. Cậu bé là một gánh nặng trách nhiệm khác, một tấm gương phản chiếu sự ngổn ngang tuổi trẻ và nỗi đau mất cha, buộc Lee phải nhìn vào sự bất lực của chính mình. Những cảnh hai chú cháu vật lộn với cuộc sống thường nhật – từ chuyện tủ lạnh đến chuyện bạn gái, từ những bữa ăn im lặng đến những cơn giận dữ bùng phát – không hề dễ thương. Nó gai góc, khó chịu, và chân thực đến đau lòng. Đó chính là cuộc sống sau mất mát: một mớ hỗn độn của trách nhiệm, sợ hãi và những nụ cười gượng gạo.

• Michelle Williams (Randi, vợ cũ của Lee)… Chúa ơi, chỉ vài phút ngắn ngủi của cô trên màn ình đã đủ để khoét sâu vào tim người xem. Cái cảnh họ gặp lại nhau trên phố, gió lạnh buốt, lời nói nghẹn lại trong nước mắt và tiếng nấc… Đó không phải diễn xuất. Đó là sự thật được phơi bày trần trụi nhất. Nỗi đau của cô, sự tuyệt vọng của anh, và khoảng cách không thể vượt qua giữa họ, dù tình yêu có thể vẫn còn đó. Nó khiến bạn phải bật khóc, không phải vì thương cảm, mà vì sự thấu hiểu đến tê tái.

Kenneth Lonergan, ông đạo diễn kiêm nhà viết kịch tài ba, không hề cho bạn đường tắt. Ông không vẽ ra một tương lai tươi sáng cho Lee. Ông không ép buộc sự tha thứ hay sự hàn gắn kỳ diệu. Kịch bản của ông như một nhát dao mổ xẻ tâm lý, tỉ mỉ, chậm rãi và không khoan nhượng. Ông để cho sự im lặng nói thay lời, để cho ánh mắt trống rỗng của Affleck kể cả một câu chuyện dài, để cho khung cảnh Manchester-by-the-Sea mùa đông – với bầu trời xám xịt, mặt nước lạnh giá, những con đường vắng lặng – trở thành một nhân vật phản chiếu tâm trạng u ám, cô độc đến rợn người. Cái lạnh trong phim thấm vào da thịt bạn, cũng như nỗi buồn thấm vào tâm can.

Vậy tại sao bạn nên xem, thậm chí nên cần xem bộ phim này?

• Vì nó dạy bạn về sự chịu đựng của con người. Nó cho bạn thấy rằng đôi khi, “vượt qua” là một từ quá xa xỉ. Đôi khi, chiến thắng duy nhất là tiếp tục thở, tiếp tục bước đi, dù trái tim đã nát tan.

• Vì nó cho bạn thấy nỗi đau không cần phô diễn. Casey Affleck không cần gào thét. Sự đổ vỡ trong anh được thể hiện qua một cái nhìn trống rỗng, một bàn tay siết chặt vô hồn, một dáng người co ro trong giá lạnh. Đó là thứ diễn xuất đạt đến đỉnh cao của sự tinh tế và ám ảnh, xứng đáng trọn vẹn tượng vàng Oscar.

• Vì nó nói về sự thật của mối quan hệ. Mối quan hệ giữa Lee và Patrick không phải là tình chú cháu ấm áp kiểu mẫu. Nó đầy va chạm, hiểu lầm, bực bội, nhưng ở sâu thẳm, là một sợi dây ràng buộc máu thịt và một trách nhiệm không thể chối bỏ. Họ học cách ở bên nhau, không phải vì muốn, mà vì cần.

• Vì nó khiến bạn thấu hiểu hơn. Sau khi xem, bạn có thể sẽ nhìn những người cô độc, những khuôn mặt lạnh lùng, những người dường như “khó gần” với một ánh mắt khác. Bạn hiểu rằng đằng sau đó có thể là cả một đại dương đau thương đang cuộn sóng.

Manchester by the Sea không kết thúc bằng một cái ôm ấm áp hay một nụ cười rạng rỡ. Nó kết thúc bằng một hình ảnh giản dị: hai người đàn ông – một già hơn tuổi, một trẻ hơn tuổi – cùng câu cá trên chiếc thuyền cũ kỹ, trong khung cảnh vẫn u ám lạnh lẽo. Không có lời hứa hẹn tương lai tươi sáng. Chỉ có một sự chấp nhận. Chấp nhận rằng nỗi đau sẽ không biến mất, nhưng cuộc sống, bằng cách này hay cách khác, vẫn phải tiếp diễn. Họ vẫn còn đó. Họ vẫn đang cố gắng.

Đó mới là sự thật đáng giá. Đó mới là sức mạnh thực sự. Và đó là lý do Manchester by the Sea không chỉ là một bộ phim hay. Nó là tấm gương phản chiếu những phần tối nhất, đau đớn nhất, nhưng cũng kiên cường nhất trong tâm hồn con người. Hãy xem nếu bạn đủ can đảm. Hãy xem để hiểu rằng, đôi khi, chỉ cần tồn tại sau bi kịch, đã là một chiến thắng thầm lặng.