The Life of David Gale (2003)

Tóm tắt phim The Life of David Gale (2003) – Cuộc Đời Của David Gale

Nhà tù Huntsville ở Texas mở ra như một chiếc hộp thép khổng lồ nuốt chửng con người và thời gian, nơi những bước chân lính gác kéo lê trên nền bê tông nghe như tiếng đồng hồ đếm ngược của tử thần. Trong căn phòng thăm gặp lạnh lẽo, David Gale – từng là ngôi sao của khoa triết, gương mặt quen thuộc của phong trào DeathWatch chống án tử hình – giờ chỉ còn là cái bóng râu ria, đôi mắt mệt mỏi nhìn xuyên qua lớp kính dày. Anh có bốn ngày trước khi thuốc độc trượt vào tĩnh mạch, và bốn ngày đó thuộc về Bitsey Bloom, nữ phóng viên nổi tiếng với sự cứng đầu và nguyên tắc, cùng cậu thực tập sinh Zack lẽo đẽo phía sau, luôn lơ đãng nhìn quanh như cảm thấy có ai đó đang bám theo. Những buổi phỏng vấn bắt đầu như một cuộc trao đổi thông tin, nhưng rất nhanh biến thành cuộc mổ xẻ một đời người – và cả một hệ thống tư pháp.

Gale nhớ lại mình từng là mẫu đàn ông mà xã hội sẵn sàng trưng bày trên bìa tạp chí: nhà trí thức được kính nể, người chồng, người cha, nhà hoạt động đầy lý tưởng. Rồi một bữa tiệc sinh viên, vài ly rượu quá tay và cô gái tên Berlin với ánh nhìn nửa thách thức, nửa tuyệt vọng đã kéo anh trượt khỏi quỹ đạo. Sáng hôm sau, cáo buộc cưỡng hiếp xuất hiện như một nhát dao chém xuống: Berlin tố anh đã xâm hại cô, truyền thông lao vào như bầy kền kền, còn trường đại học rũ bỏ anh nhanh đến mức tưởng như họ đã chờ sẵn cái cớ. Dù cáo buộc bị rút lại, Berlin biến mất, vụ án khép lại bằng hai chữ “thiếu chứng cứ”, thì cuộc đời Gale vẫn bị kết án: vợ ôm con sang Tây Ban Nha, cắt đứt liên lạc; danh tiếng sụp đổ; rượu thay thế triết học, và mỗi chai bia là một bậc nữa đưa anh xuống đáy. Người duy nhất không rời bỏ anh là Constance Harraway, bạn chiến hữu ở DeathWatch, người phụ nữ với ánh mắt vừa sắc lạnh trong những buổi tranh luận, vừa dịu dàng khi xốc anh dậy giữa bùn lầy.

Rồi một buổi sáng, Constance được tìm thấy trên sàn nhà bếp: khỏa thân, tay bị còng sau lưng, túi nilon trùm kín đầu, vết băng dính siết chặt như một bản án không cần chữ. Dấu vân tay của Gale trên túi, tinh dịch của anh bên trong cơ thể cô, chiếc chìa khóa nhỏ nằm trong dạ dày Constance – một chi tiết thê lương mà trước đó Gale từng viết về nó như một phương pháp tra tấn thời Securitate. Mọi mảnh ghép pháp y đồng loạt quay đầu về phía anh, còn từ “hiếp – giết” xuất hiện trên màn hình truyền hình với cái tên David Gale đứng ngay bên cạnh. Một luật sư hờ hững, một bồi thẩm đoàn háo hức kết tội, một hệ thống sẵn sàng chứng minh rằng ngay cả người chống án tử cũng có thể đáng chết: phán quyết tử hình rơi xuống nhẹ nhàng như một thủ tục hành chính. DeathWatch, tổ chức mà Gale và Constance từng góp công gây dựng, đứng ngoài trại giam với biểu ngữ phản đối, nhưng chính gương mặt quen thuộc ấy lại bị treo bên trong khu hành quyết.

Trong khi Gale kể câu chuyện đời mình qua từng lớp hồi ức, Bitsey bắt đầu cảm thấy có điều gì đó không khớp. Những chi tiết vụ án tỏa ra một thứ mùi giả tạo: những băng video thất lạc, những lời khai mập mờ, gã đàn ông đội mũ cao bồi bí ẩn lặng lẽ bám theo xe cô qua từng trạm xăng. Lần theo dấu vết, Bitsey và Zack phát hiện Constance mắc bệnh ung thư máu giai đoạn cuối, thời gian của cô vốn cũng đang được tính bằng những lần truyền thuốc. Rồi đoạn băng video xuất hiện: Constance một mình trong nhà bếp, tự đeo còng, tự trùm túi nilon lên đầu, điềm tĩnh đến rợn người khi bóp chặt miệng túi và ngã dần xuống sàn. Đoạn băng dừng lại đúng lúc những giây cuối, cắt phăng câu trả lời cho câu hỏi quan trọng nhất: ai cầm máy quay, ai đang đứng ngoài khung hình.

Khi Bitsey nhận ra đây có thể là “bằng chứng vàng” chứng minh Gale vô tội, thời gian bỗng co lại thành một sợi dây căng như gân cổ tử tù. Cô lao đi trong cơn mưa, chiếc xe gào rú trên đường cao tốc Texas, rồi chết lịm bên vệ đường vì máy móc phản bội – một cú hỏng xe nhỏ nhoi nhưng đủ sức nghiền nát cả một mạng người phía sau song sắt. Bitsey đến cổng nhà tù muộn vài phút, tiếng loa lạnh tanh thông báo: David Gale đã bị hành quyết, thuốc độc đã làm xong phần việc của nó. Trở lại với màn hình máy tính và nỗi day dứt như móng vuốt cào vào ngực, cô nhận một bưu kiện gửi từ bên kia đại dương, bên trong là món đồ chơi quen thuộc, và cuộn băng thứ hai – đoạn phim “Off the record” mà ai đó đã tính toán thời điểm đến tay cô sau khi mọi chuyện kết thúc. Lần này, sau khi Constance gục xuống, camera lùi lại cho thấy Gale đứng đó, bất động như một nhân chứng đồng lõa với cái chết của chính mình; anh nhẹ nhàng vuốt lại túi nilon, cố ý để lại dấu vân tay, rồi nhìn thẳng vào ống kính một cách bình thản đến đáng sợ trước khi bấm dừng. Trong khoảnh khắc ấy, Bitsey hiểu rằng đây không chỉ là vụ oan sai, mà là một nghi thức hiến tế được thiết kế tàn nhẫn để tạo ra điều mà anh chưa từng chứng minh được trong tranh luận: hệ thống đã giết một người vô tội. Và với sự thật đó trong tay, cô trở thành người duy nhất mang trên vai cả hai cái chết – như thể bản án dành cho Gale vẫn còn tiếp tục, chỉ là đổi sang một cơ thể khác để thi hành.